Geloven is een Mindset

Ja. Het klopt. Deze blog heeft een vertraging van een dag gehad. Gisteren was het namelijk Tweede Paasdag. Notabene de warmste sinds de metingen door het KNMI. Het was een mooi weekend ingeluid door weer een indrukwekkende aflevering van De Passion, waarbij bekende Nederlanders mooie liedjes zingen en minder bekende Nederlanders onder en achter een groot verlicht kruis lopen. Ieder met eigen motivatie, ieder met eigen Geloof. Wat voor de een gewoon een mooi verhaal is, is voor de ander een religieuze overtuiging.

Je kan er van alles van vinden maar Geloof kan heel veel betekenen voor mensen. Ik heb zelf meerdere keren ervaren dat cliënten van mij in de laatste fase van hun leven rust en vertrouwen vinden in hun Geloof. Doordat ze er van overtuigd zijn dat er “een volgende fase” bestaat, verzetten zich niet, leveren ze geen strijd en zijn ze niet bang om los te laten. Geloven is een mindset.

Dat het brein ontzettend veel invloed heeft op je lijf hebben we in mijn eerdere blogs al gezien. De productie van het hormoon Cortisol om drie uur ‘s middags omdat je je hebt aangewend op dat tijdstip iedere dag een koekje te pakken. Ik heb het de vorige aflevering over autisme gehad waarbij mensen eigenlijk slachtoffer zijn van een door hun brein opgedrongen structuur.

Ken je het programma Mind F*ck van Victor Mids? In zijn boek beschrijft hij allerlei trucs waarmee je de “mind” van je vrienden en familie kunt “f*cken”. Hierbij maakt Mids vaak gebruik van de voorspelbaarheid van het brein. Een voorbeeld hiervan is de truc van de Verdwenen Kaart: Laat vijf willekeurige speelkaarten zien en vraag aan jouw “slachtoffer” één kaart in gedachten uit te kiezen. Doe vervolgens heel interessant door te vertellen dat je met speciale mentale krachten in staat bent gedachten te kunnen lezen. Leg vervolgens vier van de vijf kaarten op tafel en vertel met een zelfverzekerde stem dat je de kaart die uitgekozen was er uit hebt gelaten. Verbazing alom want inderdaad: de kaart zit er niet bij. Niemand heeft echter in de gaten dat geen enkele kaart dezelfde is als die van het eerste setje van vijf kaarten. Het brein was geconcentreerd op de gekozen kaart en had geen flauw idee hoe de andere kaarten eruit zagen, laat staat dat die in het geheugen werden opgeslagen. Het brein werd ge-Mind f*ckt! Maar soms f*ckt het brein zélf.

Een cliënte kwam bij me op de praktijk met de hulpvraag: “Kunt u mij vertellen waarom ik geen gram afval?”. Deze sportieve dame van middelbare leeftijd vond zichzelf te dik. Ik vond dat op zich heel erg meevallen maar dat terzijde. Ze vertelde mij desgevraagd dat zij drie maal per week een uur ging hard lopen. Daarnaast deed ze een keer per week aan fitness, waarbij ze naast cardio ook wat algemene krachtoefeningen deed. En verder lette ze erg goed op wat ze at. Ze snoepte niet, dronk nauwelijks alcohol, was altijd vroeg op en ging nooit te laat naar bed. Ook na het nodige doorvragen kon ik alleen maar tot de conclusie komen dat mijn cliënte in fysiek opzicht eigenlijk al het nodige deed om gewicht te verliezen: voldoende duurinspanning, krachttraining van de grotere spiergroepen waardoor de stofwisseling ook kan worden aangezet, een juiste inname van eten en drinken en een gebalanceerde arbeid – rust verhouding.

Ik vroeg haar of ze het ook leuk vond om zoveel te sporten. Ze antwoordde dat ze het fitnessen en met name de krachtoefeningen als een noodzakelijk kwaad zag maar dat ze wel kon genieten van het hardlopen. Ik stelde haar voor om de doelstelling te veranderen van “gewicht verliezen” naar “deelnemen aan een hardloopwedstrijdje”. Op de dag van de Eindhoven Marathon wordt naast de halve en de hele marathon ook een 10-kilometer wedstrijd gelopen. Ze had toen nog een paar maanden de tijd om voor dit mooie evenement te trainen. Niet om een toptijd neer te kunnen zetten maar gewoon om die tien kilometer met relatief gemak te kunnen rennen terwijl ze zou kunnen genieten van de geweldige entourage. Ze had wel eens beelden van de wedstrijd gezien en het kostte me weinig moeite om haar enthousiast te krijgen over mijn voorstel.

Een paar weken later belde ze me op: Tot haar grote verbazing was ze “zomaar” gewicht verloren, terwijl ze er “niet eens meer bewust mee bezig was”. Op de vraag hoe dat ineens kon, antwoordde ik dat zij dat zojuist zelf beantwoord had.

Iedereen kent wel zo’n stelletje: mensen die jarenlang proberen om een kind te krijgen. Ze hebben vaak hele emotionele verhalen over wat ze niet allemaal hebben geprobeerd. Jaren van onderzoeken. Soms aanleiding gevend tot relatieproblemen: Wie is de oorzaak? Overigens ligt de “vruchtbaarheidsstoornis” bij paren bij ongeveer 50 procent aan de vrouw, 30 procent aan de man en ongeveer 20 aan beiden. En vervolgens komen allerlei behandelmethoden langs: hormonen, KI, IVF, ICSI en eiceldonatie. Ten einde raad besluiten ze na allerlei mislukte pogingen om te stoppen met de behandeling en te berusten in hun situatie. En ja, je raadt het al: na een tijdje blijkt het paar in blijde verwachting.

In een aantal gevallen kun je echt zeggen dat je “mind”met je “f*ckt”. Als je iets té graag wilt en als iets onbewust een obsessie is geworden grijpt het brein in. Waarom dat gebeurt is voor mij nog altijd een raadsel. Beschermt het brein je voor iets? Ik heb geen idee maar de natuur doet nagenoeg niets zonder reden. Misschien vindt het brein dat je “er” nog niet klaar voor bent.

Moet je dan passief toekijken naar wat het brein voor jou goed acht en wat niet? Nou nee. Door het advies niet te focussen op gewichtsafname heb ik bij bovengenoemde cliënte de “mindset” veranderd. En in de topsport heeft psychologische begeleiding inmiddels een vaste plek veroverd. Topsporters zijn vaak heel onzekere wezens. Hoe hoger het niveau van sportbeoefening is, des te onzekerder de atleet. Vaak zie je daar in interviews niets van terug. In hun presentatie komen onze sporthelden vaak zeer zelfverzekerd over, maar de waarheid is anders. O wee als een spiertje iets anders aanvoelt dan anders, een renfiets een paar gram lichter of het nieuwe model hardloopschoen net iets anders zit. Dat heeft grote gevolgen voor de komende wedstrijd. Alle details, hoe klein dan ook, moeten kloppen. Anders kunnen we net zo goed niet starten. En dat gevoel wordt vele malen versterkt als de belangen ook nog eens heel groot zijn. Heel veel topsporters worden tegenwoordig mentaal begeleid in wat men noemt “presteren als het er op aankomt”.

Ik hoorde een paar weken geleden hoe Erik Ten Hag, trainer van Ajax, via de media zijn ploeg mentaal ondersteunt. In aanloop naar de belangrijke wedstrijden in de competitie én de Champions League zei hij tegen de interviewer van de NOS dat zijn team goed in zijn vel zit en dat ze moeten blijven genieten. De focus ligt dus op het proces, de voetbalwedstrijd zélf. Ze moeten genieten van het spelletje zélf, dan volgt een (gunstige) einduitslag vanzelf. Juventus werd in eigen huis uit het toernooi geknikkerd en in de competitie staan ze op doelsaldo voor op PSV.

Een prachtig resultaat in Italië na een schitterende wedstrijd waar ik echt van heb genoten. Goed voor het Nederlands voetbal! Topprestatie waardoor we genoeg zijn gestegen in de FIFA-ranking en dus is volgend jaar de landskampioen direct geplaatst voor het Miljoenenbal Champions League. Maar, om even terug te komen op Eindhoven, ik denk ook aan de gevolgen van veel zware wedstrijden voor Ajax. Vermoeide spelers met overal pijntjes, de mentale rollercoaster van spelen in een kolkende Allianz Stadium in Turijn met 41.000 toeschouwers naar een wedstrijd in Stadion De Vijverberg om tegen De Graafschap voor maximaal 12.700 bezoekers (die er gegarandeerd niet zullen zijn). Gevaar voor onderschatting ligt op de loer, ondanks dat iedereen er op hamert dat juist niet te doen. En wij (PSV) hebben aan een “gelijkspelletje” van Ajax mogelijk genoeg.