Vorm

Laten we deze week een beetje voortborduren op mijn laatste blog. Er is veel gebeurd: Vertonghen speelde, met masker overigens. Dat masker ging zelfs even af in een ultieme poging om het winnende doelpunt voor The Spurs te maken. Zijn kopbal raakte de lat, zodat de droom van Ajax zich kon voortzetten. Ja. Toen nog wel. Om een paar minuten later, in de allerlaatste seconde van de blessuretijd te veranderen in een nachtmerrie. De Ajax-spelers stortten ter aarde, de teleurstelling spatte van het beeld af. Meteen werd de vraag gesteld of deze voetbal-hel consequenties zou hebben voor de resterende twee competitie wedstrijden.

PSV was tijdens de eerste competitiehelft onoverwinnelijk. Met hun flitsende spel gebaseerd op snelle omschakeling boezemden ze ontzag bij alle tegenstanders. Het enorme tempo zoog alle energie op en het was dan ook geen toeval dat PSV een opvallend aantal doelpunten na de 80ste minuut scoorde. En het aantal doelpunten die zij scoorden was enorm. Hun goalgetter Luuk de Jong had het weer helemaal terug, maar ook anderen pikten gretig hun doelpunten mee. Het ene clubrecord na het andere sneuvelden. Maar liefst 13 wedstrijden achter elkaar werden met winst afgesloten.

Wintertop. Even geen wedstrijden meer, althans in competitieverband. Tijd voor de concurrenten van PSV om zich bezinnen over hoe deze club af te stoppen. Hoe de record reeks van niet-verloren wedstrijden te doorbreken. En voor PSV een relaxte periode om met een tevreden gevoel even terug te kijken en de trainingen in een “keep up the good work mood” af te werken. Van de 17 gespeelde wedstrijden won PSV er 16 en werd er slechts ééntje verloren. Alleen Ajax kon de Eindhovenaren bij benen: zij hadden slechts twee punten achterstand.

De teams beginnen met dezelfde mensen aan de tweede helft van de competitie. Dezelfde mensen maar vooral bij PSV met een heel ander gezicht. Meteen al in de eerste de beste wedstrijd na de winterstop, op 20 januari, werd gelijk gespeeld tegen debutant Emmen. In de twee wedstrijden die daarop volgden leek PSV zich te herstellen maar daarna ging het helemaal mis. In drie wedstrijden werden zes punten verspeeld (alle drie gelijkspel). De voorsprong op Ajax was even 6 punten geweest maar was nu geslonken tot 2 punten. Coach Mark van Bommel vergoelijkte de situatie door te zeggen, dat Ajax in de winterstop op dezelfde achterstand stond maar PSV was geen schim meer van het team van vóór de pauze.

Ook voetbal is een mind game. Vooral als twee teams redelijk gelijkwaardig zijn aan elkaar qua spelers potentie. De clubs doen hun uiterste best om hun spelers het zo aangenaam mogelijk te maken. Een speler die goed in zijn vel zit, presteert optimaal. Natuurlijk moet hij fysiek in orde zijn maar het naar zijn zin hebben mag niet worden onderschat. Edwin Goedhart, sportarts van het Nederlands Elftal vertelde eens, dat een frikandel weliswaar niet in een topsportdieet past maar dat bij sommige voetballers deze negatieve punten op voeding mogelijk volledig gecompenseerd (en gepasseerd) worden door de positieve punten op gebied van “welbevinden”. Bij PSV werd alles in het werk gesteld om Hirving Lozano het hier in Nederland naar zijn zin te maken. Familie mocht ook overkomen en zijn voetbalvriendje Guti werd zelfs naar Eindhoven gehaald. En toch stokte ook bij Lozano de goal-machine. Het Brabantse middenveld leek de weg kwijt. Van Bommel wisselde en experimenteerde er op los. Hendrix en Pereiro waren de klos. Nieuwe namen verschenen ineens in het basiselftal. De onrust en onzekerheid door het verlies van de genoemde 6 punten werkten door in de spelers. Zelfs tegen de tien spelers van Ajax wist PSV een nederlaag niet te voorkomen. De definitieve tik was uitgedeeld. Steeds meer PSV-ers verloren zowel hun vorm als het besef welke rol ze eigenlijk in het elftal hadden. Rosario verloor zijn creativiteit, Schwaab zijn koelheid, Bergwijn de weg naar het doel. En Denzel Dumfries? De supersnelle verdediger die zo gevaarlijk kan opkomen om “de achterlijn te halen” en de bal kon voorzetten zodat De Jong er alleen maar tegenaan hoeft te lopen? De ietwat lompe en klunzige Dumfries waande zich ineens Cristiano Ronaldo. Ik zag hem in de afgelopen wedstrijden proberen door de hele verdediging te slalommen. Hij stond overal. Gisteren nog kopte hij de bal, nog voordat De Jong (dé kopspecialist van de Nederlandse competitie) zijn hoofd er tegen aan kon zetten, gigantisch ver naast het doel. En maar mopperen op alles en iedereen. En dat terwijl hij aan het begin van het afgelopen seizoen vol twijfel en onzekerheid, maar ook met een fanatisme om te slagen zijn Eindhovense avontuur begon. En juist dat fanatisme werd zijn valkuil en zorgde voor fouten en balverlies.

Ik heb geen inside informatie en weet daarom niet wat er gebeurd is, maar feit is dat Lozano in de eerste helft van de competitie 11 maal scoorde en 8 assists op zijn naam had staan en na de winterpauze slechts 6 goals en 3 assists kon noteren. Nu had hij wél wat lichamelijk ongemak maar toch niet in die mate dat dit een verklaring voor zijn vormverlies kon zijn. Dat PSV niet kampioen is geworden ligt echter niet aan Lozano alleen. De ploeg was al veel langere tijd zoekende maar wist – vaak in de laatste minuten – de winst naar zich toe te trekken. Het puntentotaal maskeerde de onrust in het team. Als er meerdere spelers tegelijk uit vorm zijn, heb ik toch de neiging te denken dat het probleem niet op individueel vlak ligt. Dan ligt het buiten personen. Iets in het systeem? De teamsfeer? De druk van een hijgend Ajax in je nek? De angstige gedachte dat iedere misstap meedogenloos wordt afgestraft?

Met druk kunnen omgaat is een mentale kwestie die heel waarschijnlijk mede gerelateerd is aan ervaring en levenswijsheid. De PSV-ers die redelijk om niveau zijn gebleven zijn De Jong (28), Schwaab (30), Zoet (28) en – zij het in mindere mate – Viergever (29). Van het zoekende middenveld is Hendrix (24) de oudste speler. En van de mensen die naast De Jong de goals moeten maken zijn alleen de ouders van Lozano (23) en op het nippertje Bergwijn (21) niet meer verplicht bij te dragen in de kosten en levensonderhoud van hun voetballende zoontjes.

Aanstaande woensdag zal Ajax het kampioenschap officieel binnenhalen en daarmee de dubbel. PSV mag in Almelo proberen om op 83 punten te komen. Ja je leest het goed: 83 punten in 34 wedstrijden. En daarmee win je dus niet de Schaal. Ter vergelijking: In Duitsland heeft koploper Bayern München uit 33 wedstrijden slechts 75 punten en Barcelona heeft in Spanje 86 punten uit 37 wedstrijden. Zo slecht is de prestatie dus niet. En de jonkies die dit seizoen in het diepe zijn gegooid laten een veelbelovend potentieel zien. Ik heb nu al zin in het volgende seizoen, maar ook in de wedstrijden van het Nederlands Elftal. Want als we de jeugdige talenten van zowel Ajax en PSV toch mogen inzetten in één team! Aangevuld het de Helden van Liverpool en toppers elders. Smullen!